środa, 8 września 2010

Wprowadzenie

Czerwono-czarna gwiazda, będąca od XIX w. symbolem wielu organizacji kwakierskich              


W pierwszej notatce nie zamierzam wytłumaczyć wszystkich pojęć i zagadnień związanych w kwakrami. Chciałbym tylko zarysować pewien obraz Towarzystwa Przyjaciół oraz ukazać jakieś słowa kluczowe. Na wstępie zaznaczam, że nie zamierzam prowadzić teologicznych rozważań, ponieważ nie mam ku temu ani zdolności, ani większych chęci (być może znajdzie się jakiś chętny). Chcę analizować i pokazywać jak obecnie wygląda ruch kwakierski na świecie, przedstawić jego historię oraz powiązania z Polską. Być może dzięki stworzeniu takiej bazy oraz punktu zbiorczego w internecie, będzie możliwe rozpoczęcie jakichś wspólnych działań nie tylko tych wirtualnych.

Słowa kwakier, kwakierka, kwakryzm, kwakrowie, kwakrzy są dla większości Polek i Polaków zagadką. Często pierwszymi skojarzeniami (o ile jakiekolwiek będą) będzie wyobrażenie kobiety czy mężczyzny ubranego w XIX wieczne czarno-białe stroje, jadących bryczką z gromadką dzieci. Kwakrów myli się z amiszami, mormonami, menonitami. Taki obraz nie ma nic wspólnego ze współczesnym kwakryzmem.

W krajach, w których Towarzystwo Przyjaciół (jest to oficjalna nazwa ruchu) prowadzi aktywną działalność, jest ono utożsamiane przede wszystkim ze sprzeciwem przeciwko wojnie, oraz  pracą na rzecz pokoju i sprawiedliwości społecznej. Istotny jest też wkład kwakrów w reformę więziennictwa (Elizabeth Fry), zniesienie niewolnictwa oraz ruch na rzecz równouprawnienia kobiet. Ludzie z poza Towarzystwa mogą też wiedzieć, że kwakrzy (przynajmniej część z nich) modlą się w ciszy i nie posiadają kapłanów.

Kwakrowie rozpoczęli swoją działalność jako ruch w północno-wschodniej Anglii w roku 1652. Za założyciela kwakryzmu  można uznać Georga Foxa. Poprzez misje, migracje obecnie na świecie, żyje 340,000 kwakrów (najwięcej w Kenii, USA i Wlk Brytanii).  Pomimo niewielkiej globalnie liczby, kwakrowie są grupą podzieloną. Obecnie wyróżnia się trzy tradycje kwakryzmu: Ewangeliczni, Konserwatywni oraz Liberalni (dominują w Europie). Jednakże pomimo podziałów, zachowuje się wspólne filary (o których będę pisał w późniejszych wpisach) oraz organizacja parasolowe o charakterze światowym.

Towarzystwo Przyjaciół nie ma w zasadzie swoich dogmatów. Nie mniej istnieją pewne wartości, które są dla kwakrów niezwykle ważne. Na stronie (obecnie niedziałającej) poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół użyto słowa świadectwa, za angielskim testimonies. Najbardziej powszechnymi świadectwami, dla kwakrów na całym świecie są :  pokój, prawda, prostota, równość. Oczywiście różne grupy i Spotkania Roczne przyjmują różne listy świadectw. Nie mniej te cztery przeze mnie wymienione są tymi, które występują praktycznie zawsze. Dla kwakrów bardzo ważne jest działanie, oparte właśnie na tych wartościach. Stąd np zaangażowanie w ruch pacyfistyczny, abolicjonistyczny.  Wiele organizacji pozarządowych zostało założonych przy współpracy z kwakrami, wymienić chociażby trzeba Amnesty International, Oxfam, Greenpeace.

Istnieje również sprawa, która być może jest kluczowa. Czy kwakrzy są Chrześcijanami? I tak i nie. Na pewno korzenie Towarzystwa Przyjaciół tkwią w Chrześcijaństwie. Nie mniej Liberalni Kwakrowie (oraz część Konserwatywnych) przyjmuje do swojego grono osoby, które nie określają się mianem Chrześcijan. Jest to konsekwencja właśnie braku dogmatów. Sprawa te jest kontrowersyjna i często debatowana w różnych gremiach.
Na zakończenie żeby nie być gołosłownych podaję takie słowa-klucze, skojarzenia związane z kwakrami - nabożeństwa w ciszy, brak kapłanów, brak dogmatów, świadectwa pokoju, prawdy, równości i prostoty, pacyfizm, zaangażowanie społeczne.

To tyle tytułem wstępu, w kolejnych notkach będę starał się przybliżać szczegółowo wspomniane zagadnienia.

jn

8 komentarzy:

  1. Może to, że część kwakrów nie uważa się Chrześcianami, polega na tym, że kwakierstwo nie ma fundament w dogmatach, ale w doświadczeniu. W pryktyce każdy kwakier się zgodzi na tym, że istnieje Coś nad nami i jest możliwe mieć z Tym doświadczenie osobiste. To doświadczenie wiedzie człowieka do przekonania, że to Coś jest za wielkie, że by to mógł całkowicie zrozumieć jeden człowiek. I kwakrzy rozumieją że o Tym jest możliwe mówić i uważać rozlicznymi sposobami, używać rozliczne terminologie i koncepty... I po prostu pojedyńcze religie kwakrzy rozumieją jako pojedyńcze języki, jak mówić o Tym lub sposoby, jak z Tym komunikować. Jednym z tych języków i sposobów jest Chrześciaństwo, i przypadkowo to był pierwszy język, na którym kwakrzy zaczęli to swoje doświadczenie opisywać, bo kwakrzy powstali w państwie chreściańskim.
    Moim zdaniem to jest podobne z chreściaństwem samotnym - Biblię pisano pierwotnie dla ludzi, którzy znali religię i kulturę żydowską, ale pytam: Byla to jedyna możliwość? Lub inaczej: Można prztłumaczyć to, co przyniósł Jezus, ludziom bez tego, że by ich uczyć na przykład o systemu ofiar żydowskich? Ja zajmuję się tą kwestią, bo mieszkam w ziemi, gdzie większość ludzi nie wie w praktyce niczego o chrześciaństwie (w Czechach) tym mniej o żydowstwie. Jak wyglądało by Chrześciaństwo, gdyby Jezus przyszedł do innego narodu niż do żydowskiego? I nie mamy być my, czy jesteśmy kwakrami, czy innymi Chreścianami ludziom koło nas obrazem Boga podobno jako Jezus był tym obrazem ludziom który go znali dzieki którym może być tym obrazem i dla nas?
    pm

    OdpowiedzUsuń
  2. a może zacząć od słownika,proponuję pierwszą pozycję:
    wewnętrzne światło(inward light)

    OdpowiedzUsuń
  3. Witajcie Kochani,

    poszukuję zgromadzeń kwakrów w Polsce, a także sympatyków Towarzystwa Przyjaciół.

    Bardzo proszę o kontakt: kwakrzy@tlen.pl.

    Pozdrawiam serdecznie

    Tomasz

    OdpowiedzUsuń
  4. czerwono-czarna gwiazda to również symbol anarchosyndykalizmu. ale to pewnie przypadek.

    OdpowiedzUsuń
  5. Zainteresowałem się tym zgromadzeniem po obejrzeniu "Sześciu stóp pod ziemią", jednego z moich najbardziej ulubionych seriali.

    Podobała mi się prostota, wyciszenie, a przede wszystkim autentyczność. Nie wiem jak wygląda to w Polsce, ale koncepcja przedstawiona we wcześniej wspomnianych odcinkach serialu naprawdę przykuła moją uwagę.

    W czasach kiedy jedno wyznanie przekrzykuje drugie, kwakrzy to coś naprawdę innego.

    OdpowiedzUsuń
  6. Ten komentarz został usunięty przez autora.

    OdpowiedzUsuń